Vrij van gedachten boek

Hetzelfde boek wordt ook uitgegeven in een speciale reeks tezamen met Verslaafd aan liefde, Bevrijd door liefde en Verslaafd aan denken. Deze vier boeken hebben hiervoor een nieuwe omslag gekregen:

De omslagtekst:

Vrij van gedachten

Praktische handleiding voor een helder en liefdevol leven

In Vrij van gedachten laat Jan Geurtz zien dat het geloof in onze gedachten de fundamentele oorzaak is van ons lijden. Het zijn onze gedachten die een pijnlijke scheiding creëren tussen onszelf, de ander en de wereld, en die telkens weer dezelfde levensproblemen veroorzaken. Zo ontstaat een vicieuze cirkel van negatieve gedachten en gevoelens. Vrij van gedachten biedt een praktische methode om de versluiering die onze gedachten veroorzaken, op te helderen. Deze is geïnspireerd door de ‘geheime’ Dzogchentraditie in het Tibetaanse boeddhisme. Jan Geurtz reikt antwoorden aan op fundamentele vragen:

Jan Geurtz is de auteur van de bestsellers Verslaafd aan liefde, Bevrijd door liefde, Verslaafd aan denken en Het einde van de opvoeding. Geurtz studeerde orthopedagogiek, onderwijskunde en wetenschapsfilosofie, en is geïnspireerd door het boeddhisme.

www.amboanthos.nl

www.jangeurtz.nl

De inhoudsopgave:

Deel I: Retraite bij een Tibetaans-boeddhistische leraar

1. Wat is werkelijk?
2. Wie ben ik (niet)?
3. Lerab Ling, ‘plaats van verlichting’
4. De essentie van meditatie
5. Weg uit de drukte: spijbelen!
6. Vrij van emoties
7. De caravan op de berg
8. De natuur van de geest
9. De leraar als knoppendrukker
10. ‘Semdzin’: het ontdekken van de innerlijke ruimte
11. De aanloop naar de driejaar-retraite
12. Introductie in de natuur van de geest
13. Methoden tot zelf-introductie
14. Het begin van de driejaar-retraite
15. De drie cruciale punten van Garab Dorje
16. Tijdens de driejaar-retraite
17. De vier manieren van vrij rusten in zijn
18. Initiaties in het Tibetaans-boeddhisme
19. ‘Moeder- en kindhelderheid’
20. Directe overdracht van leraar op leerling
21. ‘Geheime’ aanwijzingen
22. De ‘grote volmaaktheid’ van de werkelijkheid
23. Het einde van de driejaar-retraite

Deel II: Retraite in afzondering

24. Waarom afzondering?
25. De eerste retraitedag
26. Verveling!
27. Verwarring heeft nooit echt bestaan
28. Verlichting kan niet bereikt worden
29. Vertederende ego’s
30. Over samaya en de relatie met de leraar
31. Sombere dagen
32. Voelen van de werkelijkheid
33. Integratie van retraite en dagelijks leven
34. Einde van de retraite
Nawoord

appendix 1: Oefenen met angst
appendix 2: Andere boeken van Jan Geurtz
Noten: 229

Inleiding

1.Wat is werkelijk?

Het stapeltje rotsblokken lag er nog precies zo bij als tien jaar geleden: een piramide-achtige hoop van ongeveer een meter hoog helemaal aan het uiteinde van de bergweide waar ik mijn langdurige retraites heb gehouden. Vanaf dit punt heb je een adembenemend uitzicht over de uitlopers van de Pyreneeën, woeste heuvels met slechts hier en daar een verdwaalde boerderij. Tijdens de vele wandelingetjes hiernaartoe raapte ik regelmatig een verdwaald stukje rots op en voegde het toe aan de stapel. Ik had gelezen dat reizigers die door het hooggebergte van Tibet trekken dat ook deden: bij bergpassen en kampeerplekken ontstonden zo in de loop der eeuwen kleine gedenktekens van opgestapelde rotsblokken.

Deze retraiteplaats lag enkele honderden meters boven het Tibetaans- boeddhistische centrum Lerab Ling in Zuid-Frankrijk waar ik ruim vijftien jaar retraites heb gehouden, variërend van enkele weken tot ruim zes maanden per jaar. Een kleine caravan aan de rand van deze bergweide is enkele jaren mijn thuis geweest, totdat ook hier de ambtelijke regulering doordrong en kamperen er niet langer toegestaan werd. Wanneer ik er jaren later op een warme zomeravond naar terugkeer komt de bergweide me vreemd voor. Niet dat er iets aan veranderd is, integendeel. Het is de waarnemer die is veranderd.

Ik was achtenveertig toen ik hier voor het eerst kwam: een vriendelijke, enigszins wereldvreemde man die net hersteld was van een verslaving, een stukgelopen huwelijk, een burn-out en een vastgelopen carrière als leraar in het voortgezet onderwijs. Ik had na al die moeilijkheden best een aardig leven gekregen: ik woonde op een oude tjalk in Amsterdam, had een WAO-uitkering en een leuke jonge vriendin zonder knellende relatiebanden, en kluste wat bij door stoppen-met-roken cursussen te geven. Hoe merkwaardig dat de ontmoeting met een spirituele leraar dit leven geleidelijk overhoop haalde! Hoe magisch dat een doodnormaal mensenleven plotseling tot bloei begint te komen en zich ontpopt tot een spiritueel pad dat uiteindelijk leidt tot overstijging van het oude vertrouwde ik-bewustzijn.

Terwijl ik ga zitten met mijn rug tegen de stapel nog warme rotsblokken en de zon langzaam ondergaat boven het weidse landschap, probeer ik die hele periode vanaf mijn eerste retraite te overzien. Ik zie mezelf als betrekkelijke jonge hond aan het spirituele pad beginnen, vol enthousiasme en vooroordelen, en met een onstilbare honger naar kennis over de menselijke geest. Ik zie mijn vreugde na het ontvangen van inspirerend onderricht, mijn aversie van de religieuze aspecten van het Tibetaans-boeddhisme en de hevige irritaties over het gedrag van mijn Tibetaanse leraar. Ik zie de lange periodes van eenzaamheid op deze bergweide als het dagen achtereen regende. Ik herinner me de euforische momenten tijdens zonnige zomerochtenden wanneer ik volledig vrij van zorgen door deze bergweide dartelde. En bij dit alles zie ik wie hiernaar kijkt, wie het is die deze stroom van herinneringen langs ziet komen. De jonge hond van weleer is nu een jonge hond in een ouder wordend lichaam. De aftakeling van de oude dag is net zo onmiskenbaar als de langer wordende schaduwen in de ondergaande zon. Hoe bevrijdend dat zelfs het naderende einde van dit leven geen echte zorgen meer kan baren. Al die voorbije spirituele belevenissen in dit Tibetaans-boeddhistische centrum komen me nu voor als een verhaal, even fantastisch en onwerkelijk als een sprookje. Het eens zo begeerde ideaal van de ultieme verlichting is vervaagd, opgelost in een vreugdevol aanwezig zijn bij alles wat zich hier en nu voordoet.

De zon is onder, er steekt een frisse avondbries op. De naaldbomen achter me beginnen zacht te zingen. Ik besluit om een boek te schrijven over het spirituele avontuur dat ik op deze berghellingen heb meegemaakt. Waarom? Voornamelijk om jou als lezer aan te moedigen om ook zoiets dwaas te ondernemen, en zo de vreugde en ellende van het spirituele pad te ervaren en uiteindelijk te ontdekken wat werkelijk is. Om je ook af en toe terug te trekken uit het drukke leven, op zoek naar stilte, naar mooie natuur en naar jezelf, je fundamentele staat van Zijn. Dit boek is bovenal een aanmoediging om daadwerkelijk de oefeningen te doen die onvermijdelijk zullen leiden tot bevrijding van je oude ik-bewustzijn en van de beknellingen die ermee samenhangen. Zodat je het onuitsprekelijk vreugdevolle antwoord zal ervaren op de vraag ‘Wat is werkelijk?’

                                  Als je beseft dat alle kennis

                                  niet de echte ware Zen is,

                                  begint het antwoord op je vragen

                                  in het hier en nu te dagen.